اغلب مادران با واژه‌ی سونوگرافی در حین بارداری آشنایی دارند، سونوگرافی به عنوان یکی از اولین تست‌های غربالگری جهت بررسی هرگونه ناهنجاری در جنین به کار می‌رود، از طریق سونوگرافی می‌توانید تصاویر زنده‌ای از جنین خود مشاهده نمائید و جنسیت او را تشخیص دهید، سونوگرافی‌های ۳ بعدی و ۴ بعدی قابلیت‌های بسیاری در بررسی رشد جنین دارند اما شاید کمتر با واژه‌ی سونوگرافی داپلر و دلیل انجام آن آشنا باشید، در ادامه‌ی این مقاله به توضیحاتی در مورد سونوگرافی داپلر و دلایل انجام آن می‌پردازیم.
سونوگرافی داپلر چیست؟
سونوگرافی داپلر نوعی سونوگرافی است که از امواج صوتی به منظور بررسی جریان خون جفت، بند ناف، بخش‌هایی از بدن جنین و رگ‌های خون‌رسان به رحم استفاده می‌نماید. در مواردی که مادر ممکن است دچار مشکلاتی مانند پره اکلامپسی باشد و عوارض آن منجر به اثرات نامطلوب بر عملکرد جفت شود انجام این سونوگرافی پیشنهاد می‌شود.
در واقع اسکن داپلر جریان خون در بند ناف و قسمت‌های مختلف و اعضا حیاتی بدن کودک مانند مغز و قلب را اندازه‌گیری می‌نماید. از طریق این سونوگرافی پزشک می‌تواند به بررسی توزیع اکسیژن و مواد مغذی از طریق جفت بپردازد.
سونوگرافی داپلر به چه دلایلی انجام می‌شود؟
- بررسی ضربان قلب جنین
- دیابت یا فشار خون بالا در مادر
- اندازه‌گیری انقباضات زایمان
- تولد نوزاد با وزن کمتر از نرمال طی بارداری قبلی
- سقط جنین در اواخر بارداری یا مرده زایی در بارداری‌های قبلی
- بررسی سلامت و رشد کودک (در مواردی که رشد جنین متناسب با سن بارداری نمی‌باشد).
- کاهش حرکات جنین (زمانی که مادر متوجه کاهش حرکات جنین شود جهت برطرف کردن نگرانی‌های مادر و بررسی هرگونه اختلال موجود، سونوگرافی داپلر پیشنهاد می شود).
- بارداری‌های دوقلو (در مواردی که نشانه‌هایی از سندرم انتقال خون دو قلوها وجود دارد).
- نتایج مشکوک در غربالگری‌های اولیه که بیانگر مشکلاتی در جفت و عدم رشد نوزاد باشد.
سونوگرافی داپلر چگونه انجام می‌شود؟
سونوگرافی داپلر می‌تواند همراه با سونوگرافی معمولی انجام شود، اکثر سونوگرافی‌های عملکرد داپلر را نیز دارند و تجهیزاتی که برای هر دو سونوگرافی به کار برده می‌شود یکسان می‌باشد.
پس از اینکه روی تخت مخصوص دراز کشیدید باید لباس خود را در ناحیه شکم باز نمائید (بهتر است پیش از حضور در مرکز سونوگرافی لباس‌هایی بپوشید که به راحتی در ناحیه شکم باز می‌شوند مانند بلوز و شلوار یا لباس‌های دو تیکه)
سپس مقداری ژل روی ناحیه شکم شما اعمال می‌شود و یک مبدل روی پوست شکم حرکت می‌نماید. مبدل امواج صوتی را ارسال می‌نماید، امواج صوتی در برخورد با گلبول‌های صوتی بازتاب پیدا می‌نمایند و تصاویر روی مانیتور ارائه می‌شود. با سونوگرافی داپلر گلبول‌های قرمز خون در مسیری که از بند ناف به سمت بدن جنین در حرکت است مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، هم چنین جریان سیستم گردش خون بدن جنین توسط سونوگرافی داپلر قابل بررسی می‌باشد.
سونوگرافی داپلر فقط چند دقیقه طول می‌کشد و همان طور که گفته شد می‌توانید آن را در حین سونوگرافی معمولی انجام دهید.
عوارض جانبی سونوگرافی داپلر
مانند سونوگرافی‌های معمولی انجام سونوگرافی داپلر زمانی که توسط یک پزشک متخصص انجام شود کاملاً ایمن بوده و هیچ گونه عارضه‌ی جانبی ندارد، با این حال سونوگرافی داپلر فقط زمانی پیشنهاد می‌شود که پزشک دلایل قاطعی جهت انجام آن در دست داشته باشد.
انواع سونوگرافی داپلر
سونوگرافی داپلر دارای انواع مختلفی می‌باشد که در ادامه بیان خواهیم کرد:
سونوگرافی رگ‌های رحم
رگ‌های رحم خون را به رحم منتقل می‌نمایند، در زمان بارداری اندازه‌ی این رگ‌های کوچک افزایش می‌یابند تا مواد مغذی و اکسیژن به میزان لازم به جفت برسد، سونوگرافی داپلر از رگ‌های رحم به بررسی عملکرد این رگ‌ها می‌پردازد. اگر خون کافی به جفت نرسد، جفت نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد و این اختلال نارسایی جفت نامیده می‌شود. نارسایی جفت منجر به بروز عوارضی برای مادر و جنین می‌شود. در صورتی که جنین مواد مغذی و اکسیژن را از طریق بند ناف دریافت نکند محدودیت رشد داخل رحمی ایجاد شده و مادر در معرض پره اکلامپسی قرار می‌گیرد.
سونوگرافی داپلر بند ناف
زمانی که رشد کودک کم است، یا مایع آمنیوتیک اطراف او از حد نرمال کمتر یا بیشتر است و هم چنین در مواردی که دوقلو دارید داپلر بند ناف پیشنهاد می‌شود.
در این سونوگرافی جریان خون از جفت به جنین از طریق بند ناف مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورتی که مورد مشکوکی در این سونوگرافی مشاهده شود سونوگرافی داپلر جهت بررسی جریان خون در مغز و آئورت نوزاد انجام خواهد شد.
در برخی موارد ممکن است پزشک از شما بخواهد که هر دو هفته یک اسکن داپلر انجام دهید. انجام چندین باره‌ی سونوگرافی برای شما و جنین شما هیچ گونه خطری در پی ندارد و باید بدانید در برخی موارد عدم انجام این سونوگرافی‌ها ممکن است منجر به مرگ جنین شود بنابراین با انجام به موقع سونوگرافی‌های داپلر سلامت جنین خود را همیشه تحت بررسی خواهید داشت، در مواردی با توجه به نتایج سونوگرافی داپلر، متخصص پریناتولوژی توصیه می‌نماید که زایمان پیش از موعد انجام شود.
