در این مقاله به سونوگرافی آنومالی یا سونوگرافی ناهنجاری های جنین می‌پردازیم. این سونوگرافی با عنوان غربالگری دوم نیز شناخته میشود. این سونوگرافی در سن 18 هفتگی بارداری انجام می‌گیرد. خانم های باردار باید دقت داشته باشند که برای انجام سونوگرافی آنومالی باید به یک پریناتولوژیست ویا متخصص رادیولوژیست متبحر و آموزش دیده در این زمینه مراجعه نمایند. طی این تکنیک، تمنامی اجزای جنین جز به جز مورد بررسی و معاینه قرار می‌گیرد.
چه اجزایی از جنین در سونوگرافی آنومالی مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
- قلب
- کلیه
- معده
- دست و پاها
- ستون مهره جنین
- اجزای ریز مغز جنین
همچنین در این سونوگرافی باید طول دهانه رحم جهت پیش بینی وپیشگیری از زایمان زودرس اندازه گیری شود که بهتراست به روش واژینال چک شود. جزئی دیگر در این روش باید به وسیله سونوگرافی داپلر میزان خونرسانی به رحم چک شود .که اگر خونرسانی کم است اقدامات لازم انجام شود.
سونوگرافی آنومالی چقدر به طول می‌انجامد؟
اگر این سونوگرافی به شیوه درست انجام شود، حدود 30 تا40 دقیقه زمان لازم دارد زیرا جنین، در حال حرکت و چرخش است و ممکن است پوزیشن قرارگیری جنین طوری باشد که در یک لحظه نتوان اجزای صورت و قلب را مشاهده و بررسی کرد. گاهی لازم است مادر حین این سونوگرافی بلند شود و به سمتی دیگر بچرخد تا پوزیشن جنین تغییر کند و صورت و سایر نواحی مورد نظر از زوایایی دیگر بررسی شود. یا حتی راه برود ومجددا سونوگرافی شروع شود.حتی گاهی لازم میشود جهت بررسی بهتر برخی اعضای جنین ویا در مادران چاق بخش هایی از سونوگرافی به صورت واژینال انجام شود..به همین دلیل توصیه میشود که این کار باید توسط یک بهترین متخصص پریناتولوژی انجام شود.
چرا سونوگرافی آنومالی در این سن باید انجام شود؟
با توجه به محدودیت های قانونی سقط شرعی که در کشور ما وجود دارد و تا 19 هفتگی بارداری، اجازه سقط قانونی داده میشود، طبق پروتکل های کشوری سن 18 هفتگی برای بررسی ناهنجاری های جنین تعریف شده است. اگر در این زمان، ناهنجاری برای جنین دیده شود؛ فرصت برای انجام سقط شرعی وجود داشته باشد و جنین در این زمان به اندازه کافی بزرگ دشه باشد که بتوان با معاینه ناهنجاری ها را هم تشخیص داد.
بسیاری از اجزای ریز جنین خصوصا تکامل مغز جنین تا سن 18 هفتگی کامل نشده است، به همین دلیل اگر قرار بر بررسی کامل باشد، بهتر استدر سن 6 ماهگی هم سونوگرافی آنومالی نیز انجام شود.
سونوگرافی آنومالی چگونه انجام میشود؟
طی این سونوگرافی خانم باردار باید روی تخت دراز بکشد. ژل مخصوص بر سطح شکم مالیده میشود و پروب سونوگرافی بر روی سطح شکم به آرامی کشیده میشود. تصاویر سیاه و سفید از اندام های جنین بر صفحه مانیتور نمایش داده میشود. این سونوگرافی برای مادر و برای جنین هیچ عوارضی به همراه ندارد. در این نوع سونوگرافی اگر وزن مادر بسیار بالا باشد، ممکن است روند انجام آنومالی را با دشواری هایی رو به رو کند وبه هرحال دقت سونوگرافی در این شرایط کاهش میابد.
آیا مادر می‌تواند حین سونوگرافی آنومالی همراه داشته باشد؟
در این سونوگرافی اگر خانم باردار مایل باشد، می‌تواند فردی را به عنوان همراه در کنار خود داشته باشد. بهتر است این مورد از قبل به پزشک اطلاع داده شود.
آیا بعد از سونوگرافی آنومالی باید آزمایشات دیگر انجام شود؟
استفاده از آزمایشات دیگر بعد از انجام سونوگرافی آنومالی به صلاحدید پریناتولوژیست شما بستگی دارد. به طور کلی در صورتی که در سونوگرافی آنومالی اختلالی ایجاد شود، آزمایشات پیشرفته برای بررسی اختلالات قلب و اکوی قلب جنین انجام میشود و ممکن است انجام امنیوسنتز وبررسی ژنتیک یا تکرار سونوگرافی ضرورت یابد.
نیاز به آمادگی خاصی برای سونوگرافی آنومالی وجود دارد؟
برای سونوگرافی آنومالی، معمولاً نیاز به آمادگی خاصی وجود ندارد، اما رعایت چند نکته می‌تواند به بهبود کیفیت تصویر و دقت نتایج کمک کند. در اینجا به برخی از نکات آمادگی اشاره می‌کنیم:
- پر بودن مثانه: پزشک ممکن است از شما بخواهد که قبل از انجام سونوگرافی، مقدار زیادی آب بنوشید و مثانه‌تان را پر نگه دارید. مثانه پر می‌تواند به بهبود دید ساختارهای جنینی کمک کند.
- عدم مصرف غذاهای سنگین: بهتر است از مصرف غذاهای سنگین و چرب قبل از سونوگرافی خودداری کنید تا احساس ناراحتی نکنید.
- آشکار کردن شکم: برای انجام سونوگرافی، ممکن است نیاز باشد که قسمت بالایی بدن خود را باز کنید، بنابراین لباس‌هایی بپوشید که راحت بتوانید آن‌ها را کنار بزنید.
- مشاوره با پزشک: اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید یا به شرایط خاصی مبتلا هستید، حتماً با پزشک خود در مورد هرگونه نیاز به آمادگی خاص یا توصیه‌های قبل از سونوگرافی مشورت کنید.
- گزارش تاریخچه پزشکی: اگر در گذشته سونوگرافی‌های دیگری انجام داده‌اید یا سابقه پزشکی خاصی دارید، بهتر است این اطلاعات را با پزشک در میان بگذارید.
بیماری های قابل تشخیص با سونوگرافی آنومالی
در سونوگرافی آنومالی، جنین از نظر بیماری های آنومالی مورد بررسی و معاینه قرار می‌گیرد.
- اسپینا بیفیدا: این نوع بیماری در واقع اینگونه است که شکافی به طور مادرزادی در ستون مهره ایجاد میشود. این مهره شکاف دار بر روی نخاع تاثیر خواهد گذاشت.
- بیماری های قلبی: برای بررسی بیماری های قلبی جنین علاوه بر سونوگرافی آنومالی، پزشک اکوی قلب جنین را در صورت لزوم انجام می‌دهد.
- شکاف لب: اختلال شکاف لب در جنین با استفاده از سونوگرافی آنومالی قابل تشخیص است. تمامی کودکانی که با این مشکل متولد می‌شوند، باید تحت درمان جراحی قرار گیرند.
سونوگرافی آنومالی برای همه خانم‌ها ضروری است؟
سونوگرافی آنومالی برای اکثر خانم‌های باردار توصیه میشود، اما ضروری بودن آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. در اینجا به برخی از نکات مهم در این زمینه اشاره می‌کنیم:
تشخیص ناهنجاری‌ها
سونوگرافی آنومالی به منظور شناسایی ناهنجاری‌های احتمالی در جنین انجام میشود. این روش می‌تواند نواقص ساختاری و آناتومیکی را شناسایی کند و اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت جنین ارائه دهد.
تاریخچه پزشکی فردی
اگر خانمی سابقه ناهنجاری‌های جنینی یا مشکلات بارداری در گذشته داشته باشد، پزشک ممکن است انجام سونوگرافی آنومالی را به‌عنوان یک اقدام احتیاطی ضروری بداند.
عوامل خطر
خانم‌هایی که عوامل خطر خاصی دارند، مانند سن بالای بارداری، بیماری‌های مزمن یا سابقه خانوادگی ناهنجاری‌ها، ممکن است نیاز به سونوگرافی آنومالی داشته باشند.
توصیه پزشک
در نهایت، تصمیم برای انجام سونوگرافی آنومالی باید بر اساس مشاوره و توصیه پزشک متخصص باشد. پزشک با توجه به تاریخچه پزشکی، شرایط فعلی و نیازهای فردی شما، بهترین تصمیم را خواهد گرفت.
Nf در سونوگرافی آنومالی
Nf در حقیقت مخفف اصطلاح Nuchal Fold به عنوان نشانه ضخامت پشت گردن می‌باشد. بعد از سونوگرافی آنومالی، احتمال این وجود دارد که nf به سرعت اعلام نگردد و بعد از 48 ساعت بررسی اعلام گردد. میزان kf کمتر از 3.5 میلی متر در محدوده نرمال قرار دارد. اندازه nf به میزان رشد جنین نیز بستگی دارد.
در طول سونوگرافی آنومالی می‌توان جنسیت جنین را تعیین کرد؟
در طول سونوگرافی آنومالی، معمولاً می‌توان جنسیت جنین را تعیین کرد. این سونوگرافی معمولاً بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری انجام میشود، که در این زمان، جنین به اندازه کافی بزرگ شده است و اعضای تناسلی آن به وضوح قابل مشاهده است.
سونوگرافی آنومالی برای بارداری‌های دوقلویی یا چندقلویی متفاوت است؟
سونوگرافی آنومالی برای بارداری‌های دوقلویی یا چندقلویی متفاوت است و نیاز به توجه بیشتری دارد. در این نوع بارداری‌ها، پزشک باید هر دو یا چند جنین را به‌طور جداگانه بررسی کند.
- در بارداری‌های دوقلویی یا چندقلویی، هر جنین به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد. این موضوع به پزشک کمک می‌کند تا از سلامت و وضعیت هر جنین اطمینان حاصل کند.
- بارداری‌های دوقلویی یا چندقلویی ممکن است با عوارض خاصی همراه باشند، مانند سندرم انتقال جنینی (Twin-to-Twin Transfusion Syndrome) که در آن خون بین دو جنین تقسیم میشود. سونوگرافی آنومالی باید این موارد را نیز بررسی کند.
- در برخی موارد، ممکن است تعداد جلسات سونوگرافی بیشتری برای بارداری‌های دوقلویی یا چندقلویی لازم باشد. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که سونوگرافی‌های بیشتری را انجام دهد تا بتواند وضعیت هر جنین را به‌دقت بررسی کند.
هزینه سونوگرافی آنومالی چقدر است؟
در واقع میزان تعرفه های انواع سونوگرافی و میزان هزینه سونوگرافی آنومالی توسط وزارت بهداشت اعلام می‌گردد. خوشبختانه به دلیل اینکه این نوع سونوگرافی برای بررسی سلامت جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد، تحت پوشش شرکت های بیمه می‌باشد. ناگفته نماند که نوع دستگاه آنومالی تا حدودی بر میزان هزینه های این روش تاثیرگذار است.
چند وقت بعد از انجام سونوگرافی آنومالی نتایج را می‌توان دریافت کرد؟
نتایج سونوگرافی معمولاً بلافاصله بعد از انجام آن قابل دسترسی است و پزشک می‌تواند به‌سرعت گزارشی از یافته‌ها ارائه دهد. در برخی موارد، ممکن است به مشاوره‌های بیشتری نیاز باشد.
سونوگرافی آنومالی درد دارد؟
سونوگرافی آنومالی یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است. ممکن است در طول انجام سونوگرافی کمی فشار بر روی شکم احساس کنید، اما این دردناک نیست.
