سندرم ترانسفوزیون بین دوقلوها یک عارضه جدی بارداری است که در دوقلوهای همسان رخ می‌دهد، هنگامی که آن ها یک جفت مشترک دارند. در این شرایط، جریان خون به طور نامتعادل بین دو جنین تقسیم می‌شود؛ یکی از جنین ها (گیرنده) خون بیشتری دریافت می‌کند، در حالی که جنین دیگر (دهنده) خون کمتری دریافت می‌کند. این عدم تعادل باعث مشکلات جدی برای هر دو جنین شود؛ جنین گیرنده دچار پرحجمی خون و مشکلات قلبی می‌شود و جنین دهنده دچار کم خونی و کاهش رشد می‌گردد. این سندرم معمولاً نیاز به درمان فوری دارد.
دلایل سندروم انتقال خون بین دوقلو ها
سندرم انتقال خون بین دوقلوها به دلیل اشتراک یک جفت بین دوقلوهای همسان ایجاد می‌شود. دلیل اصلی این مشکل، تشکیل نامناسب جفت در دوران اولیه بارداری است. این رگ های ارتباطی غیرطبیعی باعث می‌شوند که یکی از جنین‌ها گیرنده خون بیشتری دریافت کند و دیگری دهنده خون کمتری دریافت نماید. عوامل دقیق ایجاد این ارتباط غیرعادی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما وجود این رگ های مشترک بین دو جنین عامل اصلی بروز TTTS است.
نشانه های سندروم در قل اهدا کننده
نشانه‌های سندرم ترانسفوزیون بین دوقلوها در قل اهدا کننده معمولاً ناشی از کمبود خون و مواد مغذی هستند. این نشانه ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- کم‌خونی: قل اهداکننده به دلیل کاهش دریافت خون دچار کم خونی می‌شود.
- کمبود مایع آمنیوتیک: حجم مایع آمنیوتیک در اطراف قل اهداکننده به شدت کاهش می‌یابد
- رشد ناکافی: قل اهداکننده معمولاً کوچک تر از قل گیرنده است و رشد آن محدود می‌شود.
- کاهش حرکت: به دلیل کاهش مایع آمنیوتیک، قل اهداکننده فضای کافی برای حرکت نداشته باشد و فعالیت جنین کاهش می‌یابد.
- مشکلات کلیوی: کاهش جریان خون باعث اختلال در عملکرد کلیه های قل اهداکننده می‌شود و تولید ادرار کاهش می‌یابد.
نشانه های های سندروم در قل انتقال گیرنده
نشانه های سندرم ترانسفوزیون بین دوقلوها در قل انتقال گیرنده معمولاً ناشی از دریافت بیش از حد خون و مواد مغذی هستند و باید توسط بهترین پریناتولوژ بررسی شوند. این نشانه ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- غلظت خون: قل گیرنده به دلیل دریافت بیش از حد خون دچار افزایش حجم خون می‌شود که غلظت خون را افزایش می‌دهد.
- افزایش مایع آمنیوتیک: حجم مایع آمنیوتیک در اطراف قل گیرنده به شدت افزایش می‌یابد که باعث فشار اضافی روی رحم مادر می‌شود.
- بزرگ شدن قلب: به دلیل حجم زیاد خون، قلب قل گیرنده بزرگ تر می‌شود و این امر منجر به نارسایی قلبی می‌شود.
- ادرار زیاد: افزایش حجم خون باعث افزایش تولید ادرار توسط کلیه های قل گیرنده می‌شود.
- ورم و احتباس مایعات: در برخی موارد، قل گیرنده دچار ورم (ادم) و احتباس مایعات شود که نشانه ای از مشکلات قلبی و گردش خون می‌باشد.
سندروم ترانسفوزیون قل به قل چگونه تشخیص داده می‌شود؟
سندرم ترانسفوزیون قل به قل معمولاً از طریق سونوگرافی دوران بارداری تشخیص داده می‌شود. پزشکان با استفاده از سونوگرافی حجم مایع آمنیوتیک هر قل، رشد جنین ها، جریان خون در بند ناف و عملکرد قلبی هر قل را بررسی کنند. کاهش شدید مایع آمنیوتیک در اطراف قل اهداکننده و افزایش بیش از حد آن در اطراف قل گیرنده، از نشانه‌های کلیدی TTTS هستند. همچنین، اختلاف اندازه بین جنین ها و ناهنجاری های قلبی یا کلیوی به تشخیص کمک می‌کند. این روش های تصویربرداری به شناسایی زودهنگام سندرم و برنامه ریزی برای درمان مناسب کمک می‌کنند.
عوارض سندروم ترانسفوزیون دوقلو ها در بارداری
سندرم ترانسفوزیون دوقلوها عوارض جدی برای هر دو جنین و مادر در دوران بارداری ایجاد می‌کند. برای جنین ها، عوارض شامل نارسایی قلبی به دلیل حجم غیرطبیعی خون در قل گیرنده، کم خونی شدید و رشد ناکافی در قل اهداکننده، و خطر زایمان زودرس است. همچنین، در صورت عدم درمان، خطر مرگ یکی یا هر دو جنین وجود دارد. برای مادر، افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک (پلی‌هیدرامنیوس) باعث کشیدگی رحم، زایمان زودرس و در موارد شدید، مشکلات تنفسی می‌شود. این سندرم نیاز به مداخله پزشکی سریع دارد تا عوارض آن کاهش یابد.
درمان سندروم ترانسفوزیون بین دوقلو ها
درمان سندروم ترانسفوزیون بین دوقلوها به شدت و مرحله سندرم بستگی دارد. یکی از رایج ترین و مؤثرترین روش های درمانی، جراحی لیزر است که طی آن پزشکان با استفاده از لیزر، رگ های خونی غیرطبیعی جفت را که باعث تبادل نابرابر خون بین دو جنین می‌شوند، می‌بندند. این روش تعادل جریان خون بین دو قل را بهبود می‌بخشد. در موارد خفیف تر، آمنیوسنتز کاهشی برای تخلیه مایع اضافی آمنیوتیک از اطراف قل گیرنده استفاده می‌شود تا فشار بر رحم مادر کاهش یابد. در برخی موارد نادر، زایمان زودرس برای نجات جنین ها ضروری است. تصمیم گیری درباره نوع درمان بستگی به مرحله سندرم، وضعیت جنین‌ها و سلامت مادر دارد.
توجه داشته باشید که خطر این سندروم در دوقلوهایی که جفت مشترک دارند وجود دارد و در حد ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد است و باید همه دوقلوهای با جفت مشترک از۱۶ هفتگی بارداری هر دوهفته یکبار توسط پره ناتولوژیست سونوگرافی کالر داپلر شوند تا در صورت ایجاد این سندروم بموقع تشخیص و درمان انجام شود.
