بانوان باردار این موضوع را می‌دانند که باید بعد از 37 هفته زایمان خود را انجام دهند و بارداری کامل می‌شوند. زمانی که کودک زودتر از این موعد متولد شود، یعنی زایمان زودرس رخ داده است. نوزادانی که در 32 هفتگی متولد میشود، احتمال زنده ماندن برایشان بیشتر است.
مشکلات نوزاد نارس چیست؟
مراقبت های شدید برای نوزادانی وجود دارد که زودتر از 37 هفته متولد می‌شوند. طبیعتا نوزادانی که نارس هستند، نیاز به مراقبت های شدیدی دارند. اثرات طولانی برای این نوزادان وجود دارد که ممکن است در صورت عدم توجه، مشکلاتی نظیر فلج مغزی را به همراه خواهد داشت. نوزادان نارس معمولا بین 32 الی 34 هفته متولد می‌شوند.
زایمان زودرس چرا به وجود می‌آید؟
در زایمان های زودرس معمولا پارگی کیسه آب رخ نمی‌دهد و این نوع زایمان معمولا در بارداری های چند قلویی شایع است. مهمترین عوامل به وجود آورنده زایمان زودرس:
- پره اکلامپسی
- دیابت بارداری
- اختلالات رحم
- عفونت باکتریایی
- خونریزی های شدید
- پارگی زودرس کیسه آب
- فاصله کوتاه بین بارداری ها
- استفاده از موارد دخانیاتی
- بارداری با تکنیک ivf
- سابقه زایمان زودرس بدون دلیل خاص
- کشیدگی بیش از اندازه رحم : خانم هایی که دارای بارداری های دو قلویی و یا بارداری چندقلویی هستند، مایع آمنیوتیک بیشتری دارند و به همین دلیل باید بیشتر مراقب این موضوع باشند و دست خود را بیش از اندازه به سمت بالا نکشند که رحم نیز کشیده نشود.
- ضعف در سرویکس: افرادی که طول کوتاه گردن رحم دارند و یا در ناحیه سرویکس دارای ضعف هستند، در اواسط بارداری توسط اسکن اولتراسوند نیز مشخص میشود.
علائم زایمان زودرس چیست؟
زایمان زدرس دارای علائم بسیاری است که افراد متوجه آن خواهند شد و اغلب نگرانی هایی به همراه دارد.
- دردهای شکمی نامنظم
- لکه بینی و خونریزی خفیف
خانم ها باید دقت داشته باشند که اگر دارای علائم و نشانه های زایمان زودرس هستند، حتما از برقراری رابطه جنسی تا زمان رفع احتمال خطر خودداری نمایند.
راه های پیشگیری از زایمان زودرس
خانم های باردار این مورد را می‌دانند که برای پارگی کیسه آب هیچ راه پیشگیری وجود ندارد اما برای زایمان زودرس مواردی می‌تواند موثر باشد اما به این معنا نیست که حتما جلوگیری انجام میشود. اگر موارد زیر را بشناسید و رعایت کنید، تا حدودی احتمال پیشامد زایمان زودرس خود را کاهش می‌دهید.
• در دوران بارداری حتما تحت نظر متخصص زنان خوب باشید و هر مورد مشکوکی را به وی اطلاع دهید.
• رشد جنین و علائم عمومی بدن جنین خود را به طور مداوم در دوران بارداری بررسی کنید.
• مادر باید بر روی تغذیه توجه بسیار داشته باشد.
• هیچگونه دارویی حتی دارو های ضد تهوع را بدون تجویز و مشورت با متخصص زنان خود مصرف نکنید.
• از مصرف هرگونه موارد دخانیاتی مانند سیگار و قلیان و … خودداری نمایید.
• اگر دارای مشکلات دندانی و خرابی ها و عفونت ها هستید، بهتر است که تا پایان دوران بارداری صبور باشید.
زایمان زودرس چگونه تشخیص داده میشود؟
زایمان زودرس زمانی تشخیص داده میشود که علائم و نشانه های مربوط به شروع زایمان قبل از هفته 37 بارداری در مادر ظاهر شود. پزشکان با توجه به تاریخ بارداری و علائمی که مادر گزارش می‌کند، زایمان زودرس را تشخیص می‌دهند. مهمترین علائم آن شامل انقباضات مکرر و منظم رحم، درد یا فشار در ناحیه پایین شکم، تغییرات در ترشحات واژنی مثل خونریزی یا ترشحات آبکی و پاره شدن کیسه آب می‌باشد. برای تأیید تشخیص، پزشک از آزمایش‌های مختلف مانند سونوگرافی دیگر موارد برای بررسی میزان پروتئین های خاص در خون مادر و مانیتورینگ انقباضات رحم استفاده می‌کند. همچنین، اگر مادر دچار علائم زایمان زودرس باشد، برای جلوگیری از زایمان به او داروهایی داده میشود تا انقباضات رحم را متوقف کند.
آیا نوزاد زایمان زودرس زنده می‌ماند؟
نوزادانی که قبل از 22 هفته متولد شوند، قادر به ادامه زندگی نیستند و نوزادانی که بعد از این مدت متولد شوند، شانس زنده ماندن برای آن ها بیشتر است.
زایمان زودرس در چه هفته ای خطرناک است؟
زایمان زودرس زمانی که قبل از هفته 37 بارداری رخ دهد، خطرات جدی برای نوزاد به همراه دارد. هرچه زایمان زودتر از موعد اتفاق بیفتد، احتمال مشکلات بهداشتی برای نوزاد بیشتر است. به طور خاص، زایمان در هفته‌های 24 تا 28 بارداری بسیار خطرناک است، زیرا در این زمان‌ها اعضای بدن نوزاد هنوز به طور کامل رشد نکرده‌اند و نوزاد با مشکلات تنفسی، نارسایی ریه‌ها، مشکلات قلبی و دیگر مشکلات جدی روبه‌رو میشود. زایمان بین هفته های 34 تا 36 نیز مشکلاتی برای نوزاد ایجاد می‌کند، اگرچه احتمال بقا و سلامت نوزاد در این بازه زمانی بیشتر است. به طور کلی، هر چه زایمان زودتر از هفته 37 باشد، خطرات برای نوزاد افزایش می‌یابد.
در برابر زایمان زودرس چکار کنیم؟
- دارودرمانی: تجویز برخی داروها با توجه به شرایط بیمار و نوزاد می‌تواند زمان زایمان را گاهی تا چند روز یا هفته به تاخیر بیندازد.
تجویز استروئيد شامل دو دوز تزریق عضلانی بتامتازون به فاصله‌ی 24 ساعت جهت تسریع رشد ریه نوزاد در نوزادانی که بین هفته 24 تا 34 قرار دارند می‌تواند مفید باشد. (در این بین داروهایی جهت کاهش انقباضات رحمی نیز باید تجویز شود تا روند زایمان به تاخیر بیفتد.
تجویز سولفات منیزیم جهت کاهش خطر فلج مغزی در هفته‌ی 24 تا 32 - سرکلاژ اورژانسی دهانه رحم: هدف از این درمان به تاخیر انداختن زایمان، افزایش احتمال تولد نوزاد زنده و کاهش عوارض جدی به جنین بر اثر زایمان زودرس می‌باشد.
این روش برای خانم‌هایی که دچار عفونت، خونریزی واژینال و یا انقباضات رحمی هستند توصیه نمی‌شود. - سزارین: در صورتی که جان مادر و یا جنین در خطر باشد زایمان به روش سزارین توصیه میشود در غیر این صورت پزشک اجازه می‌دهد تا فرآیند طبیعی زایمان طی شود.
برای جلوگیری از زایمان زودرس چه بخوریم؟
برای جلوگیری از زایمان زودرس، تغذیه مناسب نقش مهمی دارد و به تقویت بدن مادر و جنین کمک می‌کند. برخی از مواد غذایی و ویتامین ها از بروز مشکلات مرتبط با زایمان زودرس پیشگیری می‌کنند.
- اسید فولیک: اسید فولیک برای رشد و تکامل جنین ضروری است و خطر زایمان زودرس را کاهش می‌دهد. مصرف روزانه مکمل های اسید فولیک و غذاهای غنی از این ویتامین مانند سبزیجات برگ سبز، مرکبات و حبوبات توصیه میشود.
- پروتئین: مصرف کافی پروتئین به رشد جنین و تقویت عضلات و بافت های بدن کمک می‌کند. غذاهایی مانند گوشت سفید، ماهی، تخم مرغ، لبنیات و حبوبات منابع خوبی از پروتئین هستند.
- آهن: کمبود آهن می‌تواند باعث کم‌خونی شده و خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. منابع خوب آهن شامل گوشت قرمز، حبوبات، اسفناج و غلات غنی‌شده با آهن است.
- آنتی‌اکسیدان‌ها: مواد غذایی غنی از ویتامین C و E به تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از عفونت های رحمی که ممکن است به زایمان زودرس منجر شود، کمک می‌کنند. مرکبات، توت‌ها، فلفل دلمه‌ای و سبزیجات برگ سبز از منابع خوب این ویتامین‌ها هستند.
- آب: هیدراته نگه داشتن بدن مهم است. کمبود آب در بدن باعث انقباضات رحمی و افزایش خطر زایمان زودرس میشود. بنابراین، نوشیدن آب کافی در طول روز ضروری است.
- چربی‌های سالم: مصرف چربی‌های سالم مانند امگا 3 موجود در ماهی‌های چرب مانند سالمون و تن، آجیل‌ها و دانه‌ها به پیشگیری از زایمان زودرس کمک می‌کند.
علائم زایمان زودرس در شش ماهگی
- انقباضات مکرر و منظم: احساس انقباضات یا گرفتگی‌های شدید در شکم که هر 10 دقیقه یک بار یا بیشتر تکرار می‌شوند. این انقباضات دردناک یا بدون درد می‌باشند.
- درد و فشار در ناحیه پایین شکم یا کمر: احساس درد شدید در ناحیه کمر یا پایین شکم که شبیه به درد قاعدگی است و با فعالیت های معمولی تشدید میشود.
- خروج ترشحات غیرطبیعی از واژن: ترشحات آبی، خونی یا مخلوط با مخاط از واژن نشان دهنده پاره شدن کیسه آب یا شروع زایمان می‌باشد.
- پاره شدن کیسه آب: اگر مایع آمنیوتیک از واژن خارج شود، این نشانه ای از پاره شدن کیسه آب است که منجر به زایمان زودرس میشود.
- احساس فشار در ناحیه لگن: برخی زنان احساس می‌کنند که فشار زیادی در ناحیه لگن یا واژن دارند، به ویژه در صورت ایستادن یا راه رفتن.
- خستگی شدید یا احساس ناتوانی: احساس ضعف و خستگی شدید که به دلیل شروع روند زایمان زودرس می‌باشد.
چه عواملی خطر زایمان زودرس را بیشتر می‌کند؟
عوامل مختلفی خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهند. یکی از مهمترین عوامل، پیشینه بارداری است. زنانی که در بارداری‌های قبلی خود زایمان زودرس داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. همچنین، مشکلات پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت بارداری، عفونت های رحم، بیماری های قلبی، یا اختلالات کلیوی نیز خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهند.
✔️✔️ بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر زایمان زودرس
چندقلویی یکی دیگر از عوامل است که احتمال زایمان زودرس را بالا می‌برد، زیرا بارداری دوقلو یا چندقلویی فشار بیشتری بر رحم وارد می‌کند.
عوامل دیگری مانند سن مادر نیز می‌تواند در بروز زایمان زودرس تأثیرگذار باشد. زنان زیر 17 سال و بالای 35 سال بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس هستند. همچنین، سبک زندگی نادرست نظیر سیگار کشیدن، مصرف الکل یا استفاده از مواد مخدر خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
زایمان زودرس طبیعی انجام میشود یا سزارین؟
زایمان زودرس به هر دو روش طبیعی یا سزارین انجام میشود، اما بسته به شرایط مادر و جنین، پزشک تصمیم گیری می‌کند. در بسیاری از موارد، اگر وضعیت مادر و جنین پایدار باشد و هیچ مشکلی در وضعیت جنین یا سلامت مادر وجود نداشته باشد، زایمان به صورت طبیعی انجام میشود. اما در مواردی که خطراتی برای مادر یا جنین وجود داشته باشد، مانند مشکل در تنفس نوزاد، وضعیت غیرطبیعی جنین یا آسیب به رحم مادر، پزشک تصمیم می‌گیرد که زایمان به روش سزارین انجام شود. در هر صورت، نوع زایمان به وضعیت خاص هر بارداری بستگی دارد و باید تحت نظر پزشک متخصص باشد.
