اکوکاردیوگرافی قلب جنین که به طور مختصر اکو جنین نیز گفته می‌شود با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب جنین تهیه می‌نماید. این آزمایش سونوگرافی کاملاً بدون درد بوده و می‌تواند ساختار و عملکرد قلب جنین را نشان دهد.
به چه دلایلی اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام می‌شود؟
پزشکان جهت مشاهده عملکرد قلب درخواست این آزمایش را می‌دهند، از طریق اکوکاردیوگرافی قلب جنین می‌توان موارد زیر را تحت بررسی قرار داد:
- هرگونه مشکل در دیواره‌ها و یا دریچه‌های قلب
- رگ‌های خونی که به قلب وارد و خارج می‌شوند.
- قدرت پمپاژ قلب
دلایل مختلفی جهت اکوکاردیوگرافی قلب جنین وجود دارد، به عنوان مثال:
- سابقه ارثی و ژنتیکی مشکلات قلبی خاص در میان اعضاء خانواده
- وضعیت پزشکی مادر که ممکن است بر قلب جنین تاثیرگذار باشد.
- اختلال ژنتیکی جنین
- مشاهده یک ناهنجاری غیرمعمول در نتایج سونوگرافی مادر
- عدم مشاهده تصاویر واضح از قلب در سونوگرافی‌های اولیه
آمادگی‌های لازم جهت انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین
پیش از انجام این تست می‌توانید به طور معمول غذا و نوشیدنی میل نمائید و احتیاجی به رژیم غذایی خاصی نمی‌باشد.
احتیاجی به پر بودن مثانه نمی‌باشد.
پیش از حضور در مرکز تصویربرداری از هیچ گونه کرم، لوسیون و یا پودری در ناحیه شکم استفاده نکنید.
لباس‌هایی بپوشید که در ناحیه شکم به راحتی باز شود، به عنوان مثال بلوز و شلوار
اکوکاردیوگرافی قلب جنین چگونه انجام می‌شود؟
این آزمایش توسط یک تکنسین سونوگرافی و در برخی موارد توسط بهترین پریناتولوژیست (متخصص طب مادر و جنین) انجام می‌شود.
اکوکاردیوگرام قلب جنین مانند سونوگرافی‌های معمول در دوران بارداری می‌باشد.
دو روش جهت انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین وجود دارد که عبارت است از:
- سونوگرافی شکم:
- این روش معمول‌ترین روش اکوکاردیوگرافی قلب جنین می‌باشد، پس از دراز کشیدن روی تخت مخصوص و بالا کشیدن لباس در ناحیه شکم، در ابتدا مقداری ژل روی شکم مادر اعمال می‌شود، سپس پروب سونوگرافی روی شکم مادر قرار داده می‌شود تا تصاویر مورد نیاز تهیه شود. زمان انجام آزمایش با توجه به پیچیدگی‌های قلب نوزاد بین ۴۵ تا ۱۲۰ دقیقه ممکن است طول بکشد. برخی موارد وضعیت قرار گیری جنین به نحوی است که دیدن قلب نوزاد سخت و زمان آزمایش طولانی‌تر می‌شود. در طول انجام سونوگرافی مادر هیچ گونه دردی را حس نمی‌کند و هیچ گونه خطری جنین را تهدید نمی‌نماید.
- سونوگرافی اندوواژینال: این سونوگرافی معمولاً در اوایل بارداری پیشنهاد می‌شود و نحوه‌ی انجام آن بدین صورت است: یک مبدل کوچک از طریق واژن وارد و در پشت واژن قرار می‌گیرد و سپس تصاویر مورد نیاز از قلب نوزاد تهیه می‌شود.
تفسیر نتایج اکوکاردیوگرافی قلب جنین
زمان آماده شدن نتایج به سن حاملگی، تشخیص‌ها و کیفیت تصاویر بستگی دارد.
تفسیر نتایج توسط یک متخصص پریناتولوژیست وکاردیولوژیست اطفال انجام می‌شود و در صورتی که مورد مشکوکی مشاهده شود به متخصص قلب جنین و نوزادان ارجاع داده می‌شود.
در صورتی که مشکل یا مورد غیرطبیعی در نتایج مشاهده شود، ممکن است پزشک درخواست انجام اکوکاردیوگرافی مجدد یا ازمایش‌های بیشتری را داشته باشد. حتی اگر تمام موارد طبیعی باشد باید مطلع باشید که تمام بیماریها و ناهنجاریهای قلبی از طریق اکوکاردیوگرافی قلب جنین قابل تشخیص نمی‌باشد و ممکن است جنین پس از تولد دچار مشکلاتی باشد که با تست‌های غربالگری و اکوکاردیوگرافی قلب جنین تشخیص داده نشده باشد.
در صورتی که ناهنجاری و بیماری در قلب جنین مشاهده شود پزشک در مورد تمام شرایطی که پیش رو دارید به شما اطلاعات لازم را خواهد داد. گاهی موارد لازم است تا نوزاد بلافاصله پس از تولد تحت مراقبت‌های خاص قرار بگیرد و جراحی‌هایی را در طی روزها و هفته‌های اول پس از تولد داشته باشد.
برخی از مشکلات قلبی ممکن است همراه با مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون و یا سندرم دی جورج باشد، در این صورت گزینه‌ی سقط جنین یکی از مناسب‌ترین راهکارها جهت جلوگیری از تولد نوزادی با مشکلات مادام العمر می‌باشد.
بهترین زمان انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین
این آزمایش معمولا پس از هفته‌ی ۱۷ تا ۱۸ بارداری توصیه می‌شود اما فناوری‌های جدید می‌تواند تصاویر واضحی از قلب جنین در ۱۲ هفته را نیز تهیه نمایند.
در صورتی که این آزمایش پیش از 18 هفتگی انجام شود به احتمال زیاد پزشک از شما می‌خواهد که پس از 18 هفتگی نیز جهت آزمایش مجدد مراجعه نمائيد.
چه آزمایشات دیگری همراه با اکوکاردیوگرافی جنین توصیه می‌شود؟
- سونوگرافی پیشرفته: در صورتی که نتایج تست اکوکاردیوگرافی قلب جنین نتایج طبیعی نداشته باشد پزشک توصیه می‌شود که یک سونوگرافی دقیق از سایر اندام‌های جنین تهیه شود و مراحل رشد جنین با توجه به سن حاملگی مورد ارزیابی قرار بگیرد، در اکثر موارد همراه با ناهنجاریهای قلبی مشکلاتی در سایر اعضا و اندام‌ها نیز وجود خواهد داشت.
- ام آر آی جنین: این آزمایش اطلاعات کاملی را در مورد سلامت جنین و ناهنجاریهای اندام‌های مختلف می‌تواند ارائه نماید.
- مشاوره ژنتیک: جهت بررسی انواع سندرم‌های ژنتیکی و ناهنجاریهای احتمالی در سایر اندام‌ها
- ارجاع به پریناتولوژیست: جهت مدیریت بارداری و تصمیم جهت ادامه یا عدم ادامه‌ی بارداری
- آمنیوسنتر: جهت بررسی اختلالات کروموزومی و ژنتیکی و سایر انواع مشکلات مادرزادی
